του κ. Γ. Γιαννάκη στις 27/11/2011 στην Ι.Ε.Μ.Θ.
Ο κ. Γ. Γιαννάκης ανέλυσε τους λόγους που κάνουν τους παραδοσιακούς οικισμούς και τα οικήματα της πατρίδας μας, να έχουν ιδιαίτερες αξίες. Παρουσίασε δηλαδή τους παράγοντες εκείνους και τους συντελεστές που αποδίδουν στα ταπεινά αυτά κτίσματα της πατρίδας μας, την άυλη υπεραξία που έχουν, και πώς αποκτούν την όποια σημαντικότητα διαθέτουν.
Τόνισε ιδιαίτερα ότι, στη διαδικασία παραγωγής του χώρου τίποτα δεν είναι τυχαίο και συμπωματικό. Όλα έχουν τη λογική και την ερμηνεία τους. Επισημαίνοντας ότι ο άνθρωπος μέσα από μακρόχρονες διαδικασίες διαμορφώνει και δημιουργεί το περιβάλλον του και αυτό με τη σειρά του, επηρεάζει και διαμορφώνει τον ίδιο.
Η αρχιτεκτονική λοιπόν κάθε τόπου, αποκαλύπτει και τον πολιτισμό που τον δημιούργησε.
Κατά συνέπεια, τα μισογκρεμισμένα χαλάσματα που βλέπουμε σήμερα στους οικισμούς μας, δεν είναι μερικά κυβικά μέτρα πέτρας, ξύλου ή χώματος. Είναι κατασκευές που έχουν χαρακτηριστικά ζώντος οργανισμού.
Έχουν παρελθόν, έχουν παρόν, θα έχουν και μέλλον.
Διαθέτουν ψυχή και υπόσταση. Είναι η έκφραση του πολιτισμού μας.
Για να τονιστεί η διαχρονικότητα αυτού του φαινόμενου, ανέφερε μερικά ιστορικά παραδείγματα όπου φαίνεται καθαρά, πόσο έντονη είναι η ανάγκη κάθε ανθρώπου, για τη συνειδητοποίηση και γνώση του παρελθόντος του και πόσο θεμελιώδης είναι η διατήρηση των στοιχείων εκείνων που εξασφαλίζουν αυτή τη γνώση. Κατέληξε λέγοντας ότι, τα μνημεία και η προστασία τους δεν είναι μια υπόθεση περιορισμένης σημασίας αλλά μια νομοτελειακή αναγκαιότητα με σημαντικότατη κοινωνική και πολιτική επίδραση και επιρροή.
Επεσήμανε όμως και μερικές αντιφατικές περιπτώσεις νομοθετικών παρεμβάσεων, οι οποίες εμφανίζονται όταν προσπαθεί κανείς, να ασκήσει πολιτική μέσα από τα κτίσματα ή πάνω στα κτίσματα. Όταν δηλαδή ο στόχος και οι κατευθύνσεις των νομοθετικών ρυθμίσεων περιγράφουν αλλά και στοχεύουν αλλού, τότε έχουμε τραγελαφικά στη διαδικασία και δραματικά στη πράξη φαινόμενα, και ανέφερε χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπως το μη χαρακτηρισμό του παλαιότερου οικισμού της Ίμβρου, (Κάστρου) ως διατηρητέου, την κατάχωση του παλιού λιμανιού με την κατασκευή ενός τεράστιου λιμενοβραχίονα που καταστρέφει την ιστορική προκυμαία του Αγίου Νικολάου (Κάστρου), την κατασκευή του <<ξενοδοχείου>> τερατούργημα στο Γλυκύ κ.τ.λ.
Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση, μαζί με την αγωνία για το μέλλον και την προοπτική των διατηρητέων οικισμών και τα οικημάτων της Ίμβρου, κατέθεσε προς συζήτηση και επεξεργασία την παρακάτω πρόταση την οποία παραθέτουμε.
… Εάν ερμηνεύουμε σωστά και κατανοούμαι, το πνεύμα και το γράμμα των επίμαχων νόμων περί διατηρητέων μνημείων και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς ( korunacak yapilar-koyluler και sit alani) τότε η προστασία και η ανάδειξη των μνημείων, των τοπίων και των οικιστικών συνόλων της πατρίδος μας, δεν είναι μόνο κυρίαρχος στόχος των τουρκικών αρχών, αλλά αποτελεί και κυρίαρχο μέλημα και όλων ημών των Ιμβρίων.
Αφού λοιπόν υπάρχει ταύτιση θέσεων και απόψεων και των δύο πλευρών ως προς το βασικό στόχο, και εφόσον οι προθέσεις του νομοθέτη είναι αγνές, και δεν υποκρύπτουν άλλες σκοπιμότητες, τότε η παρακάτω πρόταση θα πρέπει να γίνει αποδεκτή, καθώς θα συμβάλει άμεσα στην προστασία των ακινήτων (υπέργειων) τουλάχιστον πολιτιστικών αγαθών της πατρίδος μας.
Συγκεκριμένα, προτείνεται.
Η υποχρεωτική μεταβίβαση (κατακύρωση) και απόδοση όλων των κτηριακών εγκαταστάσεων (σπίτια, αγροικίες, σχολεία, ναοί κτλ) με οριστικούς και αμετάκλητους τίτλους κυριότητας, στους μοναδικούς και φυσικούς ιδιοκτήτες και κληρονόμους αυτών, που δεν είναι κανείς άλλος πέρα από τον γηγενή πληθυσμό των Ιμβρίων και των φορέων που τους εκπροσωπούν (Μητρόπολη, Κοινότητες, Σύλλογοι κτλ).
Αντ’ αυτού, οι δημιουργοί και κύριοι αυτής, της κατά κοινή ομολογία μοναδικής κληρονομιάς (εμείς δηλαδή), θα υποχρεούμαστε να αναλάβουμε με προσωπικές δαπάνες την αποκατάσταση και προβολή του μνημειακού αυτού πλούτου, σύμφωνα με τους νόμους και προδιαγραφές που διέπουν τις επεμβάσεις σε τέτοιου είδους κτίρια και τοπία.
Θέλουμε τα παραπάνω να εκληφθούν σαν μια καλοπροαίρετη πρόταση που προσπαθεί να συμβάλει πρακτικά, άμεσα και αποτελεσματικά στην εξεύρεση μιας λύσης.
Να βοηθήσει δηλαδή, σε μια ρεαλιστική και εφικτή ρύθμιση του προβλήματος.
Με την παραπάνω λοιπόν, απλή και αυτονόητη προσέγγιση, στο θέμα της ιδιοκτησίας και της κληρονομιάς, έχουμε τη γνώμη ότι πετυχαίνουμε τα εξής.
- Αποκαθίστανται και προστατεύονται αυτομάτως, με τον οικονομικότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο τα διατηρητέα οικήματα και οι οικισμοί, (κυρίαρχος στόχος των δύο πλευρών)
- Αποκαθίστανται οι αδικίες των καταπατήσεων, που σχετίζονται άμεσα με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.(Αποφάσεις και προτροπές Διεθνών και Ευρωπαϊκών Αρχών) και
- Αποκαθίστανται και αίρονται οι ενδεχόμενες αμφιβολίες για την αγνότητα των προθέσεων του νομοθέτη και κυρίως για την αξιοπιστία των νομοθετημάτων, κυρίως με περιεχόμενο πολιτιστικής και ανθρωπιστικής ευαισθησίας, που κατά καιρούς διατυπώνονται και νομοθετούνται, χωρίς να έχουν την αναμενόμενη έμπρακτη εφαρμογή…