Το ιμβριακό ιδίωμα ανήκει στα λεγόμενα βόρεια νεοελληνικά ιδιώματα, σύμφωνα με τη διάκριση του Γεωργίου Χατζιδάκι, καθώς παρουσιάζει το φαινόμενο της αποβολής των ατόνων φωνηέντων /i, u/ και της κώφωσης των /e, o/ σε /i, u/ αντίστοιχα. Αξιοσημείωτη είναι η διατήρηση σημαντικού αριθμού αρχαιοελληνικών στοιχείων τα οποία δεν υπάρχουν πλέον στην κοινή νεοελληνική γλώσσα σε επίπεδο τόσο λεξιλογίου όσο και γραμματικής. Από τα βασικότερα χαρακτηριστικά του ιδιώματος είναι τα εξής:
- Συχνή ύπαρξη δυσπρόφερτων αλλεπάλληλων συμφώνων (πχ: κουσκ’νίχ’ς).
- Χρήση του τύπου ι (αντί ο) στην ονομαστική ενικού αρσενικού γένους του οριστικού άρθρου (πχ: ι πατέρας).
- Σχηματισμός του α΄πληθυντικού Ενεστώτα και Παρατατικού των ρημάτων μέσης φωνής και με την κατάληξη -ματσ’ (πχ: δινόματσ’, κρατιέματσ’).
Βιβλιογραφία για το Ιμβριακό Γλωσσικό Ιδίωμα
- Ανδρέου Η. – Γ. 1991: “Η Ίμβρος στην αρχαιότητα”, Αρχαιολογία και Τέχνες 41: 92-100.
- Ανδριώτης Ν. 1930: “Περί του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου”, Αθηνά 42: 146-187.
- Ανδριώτης Ν. 1955: “Τα σύνθετα του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου”, Αρχαίο Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 20 (Εταιρεία Θρακικών Μελετών): 225-270.
- Ανδριώτης Ν. 1973: “Μεσαιωνικά στοιχεία του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου”, ΕΕΦΣΑΠΘ 12: 509-520.
- Ανδριώτης Ν. 1949: “Οι αρχαϊσμοί του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου”, Ίμβρος 30: 117-119.
- Γρυντάκης Γ.Μ. 1995: Ίμβρος και Τένεδος: δυο ξεχασμένα ελληνικά νησιά (1910-1930), Αθήνα (Σύλλογος Ιμβρίων Αθηνών).
- Εταιρεία Μελέτης Ίμβρου και Τενέδου 2010: Τοπωνυμικός χάρτης της Ίμβρου Θεσσαλονίκη.
- Καράς Μ. 1987: Η νήσος Ίμβρος: Συμβολή εις την εκκλησιαστικήν ιστορίαν της, Θεσσαλονίκη (Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών).
- Μουστοξύδης Α. – Β. Κουτλουμουσιανός 1845: Υπόμνημα ιστορικόν περί της νήσου Ίμβρου, εν Κωνσταντινουπόλει (Κορομηλάς-Πασπάλης).
- Μπασέα-Μπεζαντάκου Χρ. 2003: “Η σημασιολογική λειτουργία της προθέσεως συν ως προθήματος στα σύνθετα του ιδιώματος της Ίμβρου”, Πρακτικά του Δ΄Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, 6-8 Δεκεμβρίου 2001, Αθήνα: 351-362.
- Νταλντάς Ν. 1982: Ιστορική-Λαογραφική μελέτη της Ίμβρου, Θεσσαλονίκη.
- Ξεινός Κ.Σ. 1981: Του νησιού μας η γλώσσα: γλωσσάρι της Ίμβρου, Θεσσαλονίκη.
- Ξεινός Κ.Σ. 1987/1988: Λαογραφικά της Ίμβρου, τόμ.1,2, Θεσσαλονίκη.
- Παντελίδης Ν. 2003: “Τα τέρματα της μεσοπαθητικής φωνής στο ιδίωμα της Ίμβρου σε σύγκριση με άλλα ιδιώματα του βορειοανατολικού Αιγαίου”, Πρακτικά του Δ΄Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, 6-8 Δεκεμβρίου 2001, Αθήνα: 383-392.
- Παπαγεωργίου Σ.Ν. 1994: Ίμβρος: η ιστορία ενός ελληνικού νησιού, Αθήνα (Σύλλογος προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων).
- Τζαβάρας Ξ. 2003: “Αρχαϊκά στοιχεία στο γλωσσικό ιδίωμα της Ίμβρου”, Πρακτικά του Δ΄Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, 6-8 Δεκεμβρίου 2001, Αθήνα: 493-512.
- Τζαβάρας Ξ. 2005/2007: “Η Ίμβρος στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς”, Θρακικά 15 (62) (Θρακικό Κέντρο – Εταιρεία Θρακικών Μελετών): 10-38.
- Τζαβάρας Ξ. 2005: “Γλωσσικές τάσεις της γενικής στο συντακτικό επίπεδο του ιμβριακού ιδιώματος”, Πρακτικά της 2ης Συνάντησης Εργασίας Μεταπτυχιακών Φοιτητών Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, 14-16 Μαρτίου 2003, Αθήνα: 126-137.
- Τζαβάρας Ξ. 2008: “Τάσεις και καταστάσεις της γενικής στο μορφολογικό σύστημα του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου”, Ελληνικά 58 (1) (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών): 117-127.
- Τζαβάρας Ξ. 2008: “Παραγωγική μορφολογία του ρήματος του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου”, Ιμβριακά 19 (3) (Κέντρο Ιμβριακών και Τενεδιακών Σπουδών), Μελβούρνη.
- Τζαβάρας Ξ. 2009: “Η μορφολογία του ρήματος στο γλωσσικό ιδίωμα της Ίμβρου: πρόταση κατηγοριοποίησης”, Πρακτικά της 4ης Συνάντησης Εργασίας Μεταπτυχιακών Φοιτητών Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, 1-3 Ιουνίου 2007, Αθήνα: 329-339.
- Χατζηαντωνίου Κ. 1999: “Αφιέρωμα στην Ίμβρο”, Ελληνική Διεθνής Γλώσσα 5: 2 (38), Αθήνα: 115-134.