Πρόσφατα έχει αρχίσει η εφαρμογή νέου νόμου στην Τουρκία για το παραπάνω αναφερόμενο θέμα.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι συμπολίτες μας που διαθέτουν Τουρκική υπηκοότητα αλλά ζουν στο εξωτερικό είναι υποχρεωμένοι να ασφαλιστούν.
Από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (SSK) προέκυψαν τα παρακάτω στοιχεία.
– Οι διαβιούντες στο εξωτερικό αν έχουν δηλώσει τόπο κατοικίας στην Τουρκία πρέπει να δηλώσουν αυτό μέσω ιστοσελίδας που αναφέρεται στο άρθρο 36 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi .
– Στην περίπτωση κατοίκων του εξωτερικού που διαθέτουν διπλή υπηκοότητα και είναι ασφαλισμένοι στην χώρα της διαμονής τους δεν χρειάζεται να προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια εγγραφής. Εφόσον οι δύο χώρες έχουν διακρατική συμφωνία στο θέμα κοινωνικών ασφαλίσεων θα πρέπει να φέρουν μαζί τους έγγραφο για αυτό (μάλλον εννοεί το ΑΜΚΑ).
– Σε κάθε περίπτωση, υπηκόων που ζουν στο εξωτερικό και έχουν δηλώσει τόπο διαμονής στο εξωτερικό, δεν φαίνεται να υπάρχει η ανάγκη οποιαδήποτε ενέργειας.
Μετάφραση Νίκος Ουζούνογλου
Το Τουρκικό κείμενο έχει ως εξής:
36- İkamet adresi Türkiye’de olmakla birlikte yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarının gelir testi için başvurması gerekmekte midir?
Söz konusu kişilerin, kendileri ya da Türkiye„deki yakınları tarafından, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)‟nden ikametgâh adresini yurtdışındaki adresi olarak güncellemeleri halinde, genel sağlık sigortası kapsamında sayılmayacaklardır. Ancak, bu kişilerin Türkiye‟de yaşayan bakmakla yükümlü bulunduğu kişiler (eş, çocuk, ana, baba), Kanunun 60/g bendi kapsamında tescil edilecek olup, gelir testi için sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına müracaat etmeleri sonucu yapılacak gelir testi sonucuna göre işlem yapılacaktır.
37- Türkiye’de çalışırken işyerinden ücretsiz izin alarak yurtdışına gidenlerin durumu ne olacak?
Kanuna göre (4/a) kapsamında olan kişiler yurt dışında ise ücretsiz izinli olduğu sürelerde işverenin bildirimi üzerine yurt dışında bulunduğu süre içinde bir takvim yılı içinde en fazla bir aylık sürede sağlık yardımından faydalandırılacaktır. Kanuna göre memur (4/c) olanlar ise; bir yıllık ücretsiz izinli olduğu sürelerde genel sağlık sigortalısı sayıldığından sağlık yardımlarından faydalandırılacaktır.
38- Burs kazanan eşiyle birlikte ABD’ye veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkeye giden, ancak kendisi ev hanımı olarak bu ülkede yaşayan Türk vatandaşları da genel sağlık sigortası kapsamında prim ödemek zorundalar mı? Bu kişilerin ikametgâhlarının, kendileri ya da Türkiye‟deki yakınları tarafından Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi‟nden (ADNKS) yurtdışındaki adres olarak güncellenmesi halinde söz konusu kişiler genel sağlık sigortalısı kapsamında prim ödemeyecektir.
39- Çifte vatandaş olup, Türkiye’de sigortası bulunmayan ancak vatandaŞı olduğu yabancı ülkede çalışan veya sigortası/emekli olan Türkler ne yapacaktır?
Çifte vatandaşlığı bulunanların, ilgili ülkenin Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunması ve vatandaşı oldukları yabancı ülkede çalışmaları durumunda; Türkiye‟ye gelirken iki taraflı sosyal güvenlik sözleşmesine göre sağlık yardımlarından faydalandığına ait “formüler” denilen belgeyi, yakınları adına ise ilgili ülkeden yine bunlar için istenilen “formüleri” getirmeleri gerekmektedir. Ancak, çifte vatandaşlığı bulunanların, sözleşmesiz ülkede çalışması ve ikametgâhlarının da yurt dışında bulunması halinde söz konusu kişiler genel sağlık sigortası kapsamına alınmayacaklardır.
YURTDIŞINA EĞİTİME GİDENLER
40- T.C. vatandaşı olup yurt dışına lisans, master, doktora eğitimi için gidenlerden çalışmayan ve sigortası olmayanlar ne yapacak? Onlar adına aile yakını gelir testine başvurabilecek mi?
Bu durumdaki kişilerin de kendileri ya da Türkiye‟deki yakınları tarafından ikametgâhlarının Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)‟nden yurtdışındaki adres olarak güncellenmesi gerekmektedir. Bu durumda söz konusu kişiler, ikametgâhları yurt dışında olduğundan genel sağlık sigortası kapsamında tescil edilmeyeceklerdir. Ancak Türkiye‟de bulundukları sürede bakmakla yükümlülük durumları yok ise gelir testine başvurarak gelir testi sonucuna göre genel sağlık sigortası hükümlerinden yararlanacaklardır.
41- Eğitim için yurtdışına giden ve sağlık sigortaları oradaki devlet veya okullar tarafından karşılanan vatandaşlar ne yapacaktır?
Bu durumdaki kişilerin de kendileri ya da Türkiye‟deki yakınları tarafından ikametgâhlarının Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)‟nden yurtdışındaki adres olarak güncellenmesi gerekmektedir. Bu durumda söz konusu kişiler, ikametgâhları yurt dışında olduğundan genel sağlık sigortası kapsamında tescil edilmeyeceklerdir.
42- Devlet tarafından resmi burslu olarak eğitime gönderilmiş, 25 yaş üstü olup, Türkiye’de sigortası bulunmayanlar ne yapacak?
Bu durumdaki kişilerin de kendileri ya da Türkiye‟deki yakınları tarafından ikametgâhlarının Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)‟nden yurtdışındaki adres olarak güncellenmesi gerekmektedir. Bu durumda söz konusu kişiler, ikametgâhları yurt dışında olduğundan GSS kapsamında tescil edilmeyeceklerdir.
43- Yabancı bayraklı gemilerde ve uluslararası sularda çalışan gemi adamlarının durumu ne olacaktır? Türkiye’ye döndüğü zaman mı sigorta kapsamına girecek?
Yabancı bayraklı gemilerde çalışan Türk vatandaşları, sosyal güvenlikleri yönüyle ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre işlem yapılacaktır. İkili sosyal güvenlik sözleşmesi yoksa 5510 sayılı Kanun hükümlerine tabi olamayacaklardır. Genel sağlık uygulaması yönüyle Türkiye‟ye döndüklerinde genel sağlık sigortası kapsamına gireceklerdir. Ancak Türk bayraklı gemilerde çalışan ve uluslararası sularda bulunan gemi adamları ise 5510 sayılı Kanuna göre (4/a) kapsamında zorunlu sigortalı olmaktadır. Bu kapsamda çalışıp sefer esnasında işe alınanların sigortalılık işlemleri, sigortalıların işe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde yapılması gerekmektedir.